Nieuw dashboard helpt gemeentes bij beter beleid voor multifunctioneel dakgebruik

ARTIKEL

MARKT & ACTUEEL

Willem Fokke, dinsdag 18 november 2025

186 sec

Dashboard biedt inzicht in mogelijkheden

Multifunctioneel gebruik van daken raakt aan vele stedelijke opgaven: energieopwekking, waterberging, biodiversiteit enzovoort. Steeds meer gemeenten, zoals Den Haag, Rotterdam, Eindhoven en Heerlen, formuleren daarom doelstellingen voor multifunctioneel gebruik van het dak. Omdat beleid maken zonder inzicht lastig is, ontwikkelde stichting Rooftop Revolution in samenwerking met Matrixian het dashboard Multifunctionele Daken.

Schermafbeelding van het dashboard multifunctionele daken van Rooftop Revolution

Van kaart op maat naar interactief dashboard

Zonder inzicht in wat er daadwerkelijk met daken gedaan kan worden, is het moeilijk om doelstellingen te bepalen. Daarom bieden stichting Rooftop Revolution en Matrixian nu de Duurzame Daken Kansenkaart aan. Deze kaart laat op gebieds- of portfolioniveau zien welke dakfuncties het beste passen op elk bestaand dakvlak.

Niet elke gemeente kan of wil een op maat gemaakte kaart laten maken. Soms is het budget te klein, soms kiest men bewust voor minder detail. Het multifunctionele dashboard is dan een laagdrempelig alternatief, dat gemeenten tot op buurtniveau inzicht geeft in de potentiële impact van duurzame daken. In het dashboard zijn vier scenario's meegenomen: focus op biodiversiteit, wateropvang, energieopwekking of een evenwichtige combinatie daarvan. Op deze wijze krijgen gemeenten een goede indruk van de mogelijkheden op gebiedsniveau, en dat is het startpunt voor de formulering van doelstellingen.

Den Haag

'Ik zie de Kansenkaart als een manier om een eerste stap te zetten richting bewustwording, om het gesprek te starten en mogelijke kansen inzichtelijk te maken. De cijfers geven goed inzicht in de potentie.'
Pamela Logjes - projectleider Duurzame daken, gemeente Den Haag

Nulmeting

Nadat de doelstellingen zijn geformuleerd, biedt het dashboard ook de mogelijkheid om bij te houden hoe het ervoor staat met het behalen van de doelstellingen. Het geeft concreet en precies inzicht in het aantal panden waarvan de daken reeds benut zijn. Zo'n nulmeting wordt uitgevoerd door Readar.

Op het dashboard en bij de analyse wordt onderscheid gemaakt tussen daken met zonnepanelen, met groen en met een combinatie van die twee. Dit kan bekeken worden op verschillende niveaus: voor de hele gemeente, een hele wijk of een buurt. Naast het aantal benutte daken toont het dashboard ook de potentie, een aantal relevante demografische gegevens en gegevens over het vastgoed in de buurt, zoals het gemiddelde bouwjaar, het aantal inwoners en de functie van de panden. Zo worden de potentie en de voortgang van een buurt of wijk in één oogopslag zichtbaar.

Van kwantiteit naar kwaliteit

Bij Rooftop Revolution realiseert men zich dat het aantal vierkante meters dakbenutting niet alles zegt over de impact op de verschillende stedelijke uitdagingen. Daarom is het initiatief genomen om meer inzicht te krijgen in het soort groen dat zich op de daken bevindt.

'In de toekomst willen we ook het soort groen onderscheiden, bijvoorbeeld extensief (laaggroeiend groen als Sedum) of biodivers (hogere begroeiing zoals dakbloemenweiden). Ook willen we andere daktypen toevoegen, zoals rode daken voor sociale functies en blauwe daken voor waterberging. Hiervoor is Rooftop Revolution een samenwerking aangegaan met opleider Yuverta mbo, Hogeschool Utrecht en dataleverancier Readar, die luchtbeelden analyseert met beeldherkenningstechnieken', aldus Jan Henk Tigelaar, directeur van Rooftop Revolution.

Dit voorjaar werd voor de eerste fase van het onderzoek een Kiem-groen-subsidie toegekend, waarmee studenten van Yuverta Amsterdam en de Hogeschool Utrecht de basis kunnen leggen voor herkenning van de kwaliteit van de vegetatie op daken. Het onderzoek start dit najaar.

Casus Den Haag

Den Haag is één van de eerste gemeentes die een nulmeting van de groen-gele dakbenutting heeft laten uitvoeren. Deze nulmeting werd uitgevoerd door Readar, die vervolgens data analyseerde van de jaren 2016 en tot en met 2023. Daaruit bleek dat het aantal gebouwen met zonnepanelen ruim zes keer zo groot is geworden in die zeven jaar tijd. Dat is weliswaar een enorme groei, maar nog steeds heeft maar 15 procent van alle gebouwen zonnepanelen.

Op buurtniveau worden de verschillen duidelijk. Zo lagen er in Leidschenveen-Ypenburg in 2023 zonnepanelen op maar liefst 24,8 procent van de panden. Daarmee is bijna het kantelpunt op de innovation adoption curve bereikt: dat ligt op 25 procent. In theorie volgt de rest na het bereiken van dit punt; voor dit stadsdeel is dan ook geen extra aandacht nodig als het gaat om zonnepanelen. Stadsdeel Loosduinen bleef steken op 19,6 procent. Daar kan een gerichte campagne het verschil maken en mogelijk een sneeuwbaleffect in de rest van de stad veroorzaken.

Pamela Logjes van de gemeente Den Haag zegt: 'Ambitie begint met inzicht. Als je wilt weten waarop je moet sturen, moet je weten waar je staat. Daarvoor moet je meten. Het is onze ambitie dat in 2030 50 procent van de daken duurzaam benut is. Dankzij de analyse van Readar weten we dat we aardig op weg zijn, vooral met zonnepanelen. Deze inzichten geven sturing aan onze strategie.'

Artist's impression van stadsdeel Laak, Den Haag. Copyright: Rooftop Revolution - Jet van der Tol

Groen blijft sterk achter

Waar zonnepanelen gestaag oprukken, blijven groene daken nog achter. Slechts 0,46 procent van de Haagse panden heeft een dak met een groene functie, al dan niet gecombineerd met zonnepanelen. Hier ligt een grote opgave voor de komende jaren. Een grote kans is inzetten op de combinatie van groen en zonnepanelen, waar mogelijk. Zo kan vergroening meeliften op de versnelling die is ingezet bij de aanleg van zonnepanelen, en wordt voorkomen dat er straks te weinig ruimte is voor het broodnodige groen omdat overal al zonnepanelen liggen.

Blik vooruit

Met het dashboard Multifunctionele Daken krijgen gemeenten voor het eerst een concreet kompas in handen: waar liggen kansen, waar gaat het goed en waar is extra beleid nodig? Daarnaast wordt dit najaar een onderzoek gestart op provinciaal en gemeentelijk niveau om antwoord te krijgen op de vraag hoe groen de Nederlandse daken op dit moment zijn. Naast het aantal groene daken in een gebied wordt dan ook gekeken naar de kwaliteit van het groen.

Rooftop Revolution

Yuverta

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

		download artikel

		bestel tijdschrift

		tip de redactie