Monumentale schoorsteen krijgt functie als vleermuisverblijf

ARTIKEL

BELEID & JURIDISCH

Marion de Graaff, donderdag 7 augustus 2025

107 sec

Dwergvleermuizen en valken zitten hoog en droog in Tegelen

Woningcorporatie Antares nam het initiatief om een oud ziekenhuis in Tegelen te herontwikkelen. Voorafgaand aan de werkzaamheden werden in het historische gebouw twee kraamverblijven, een paarverblijf en een zomerverblijf van de gewone dwergvleermuis ontdekt. Die dieren krijgen nu onder meer onderdak in een oude schoorsteentoren.

Hans Hovens, ecoloog bij Faunaconsult

Ecologisch advies- en onderzoeksbureau Faunaconsult onderzocht het gebouw, genaamd 't Peske, op de aanwezigheid van vleermuizen en ontdekte vier verblijven. Dat betekende dat er een grote kolonie huisde, wat de verplichting inhield om ze binnen een straal van honderd meter te herhuisvesten. Om een omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit te krijgen, moest er worden nagedacht over 'vervangende woonruimte'. Daarom komen er onder andere in de oude trappenhuizen meerdere vleermuisverblijven te hangen.

Vleermuistoren

Vlakbij de locatie van 't Peske stond het nieuwere ziekenhuis, Martinushof, dat een paar jaar geleden gesloopt werd. 'Van dit ziekenhuis stond alleen de schoorsteen nog overeind', vertelt Rob Vrinzen, senior projectleider bij woningcorporatie Antares. 'Die toren is 33 meter hoog, 3 bij 3 meter in omvang, telt 7 rookkanalen en moet behouden blijven als monument. Hans Hovens, ecoloog bij Faunaconsult, kwam op het idee om die schoorsteen geschikt te maken als vleermuistoren. Daarvoor moest worden onderzocht of de schoorsteen bouwkundig nog in goede staat was en of er geen roetaanslag in de rookkanalen zat.

Drie kanalen werden afgedekt met marmeren platen

Rookkanalen

Volgens ecoloog Hovens was de toren met wat aanpassingen geschikt te maken als verblijf voor vleermuizen. Uit onderzoek bleek dat de drie middelste rookkanalen vrijwel geen roetaanslag bevatten. Die kanalen werden voorzien van openingen waardoor de vleermuizen in en uit kunnen vliegen. Omdat vleermuizen niet van tocht houden, dekte Bouwbedrijf In 't Zand de openingen van de kanalen aan de bovenzijde van de schoorsteen af met marmeren platen. Daardoor zijn het geen tochtgaten meer. De vier buitenste rookkanalen blijven open en zorgen voor de afvoer van overtollig vocht (van regen) uit het metselwerk.
Vrinzen: 'Het was mooi dat we al in een vroeg stadium konden beginnen met de verbouwing voor de kolonie dwergvleermuizen. Volgend jaar beginnen we in oktober met de sloop van een deel van 't Peske. We hopen dat de diertjes tegen die tijd uit eigen beweging naar de nieuwe verblijfplaatsen zijn verhuisd. Door de vleermuisvoorziening in de toren te maken, helpen wij de vleermuizen.'

Vleermuistoren mural

Samenwerken

Hovens vat het hele traject samen: 'Door creatief te denken en samen te werken met meerdere partijen hebben we in Tegelen echt iets bijzonders voor elkaar gekregen. Normaal kost de aanleg van een vleermuistoren van zo'n 8 meter hoog 60.000 tot 80.000 euro. In dit geval bedroegen de kosten voor het geschikt maken van de 33 meter hoge toren voor vleermuizen én toren- of slechtvalken nog geen 3.000 euro. We zijn allemaal heel tevreden over het resultaat. De oude schoorsteen is zo een herinnering aan het verleden, maar levert tegelijkertijd een forse meerwaarde op voor de natuur. Een win-winsituatie dus!'

Pipistrellus pipistrellus

De gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) is de meest voorkomende vleermuis in Nederland. Deze soort weegt maar 3,5 à 8 gram, is zo'n 5 centimeter groot en heeft een spanwijdte van 18 à 24 centimeter. De gewone dwergvleermuis bouwt geen nest, maar maakt gebruik van al bestaande holtes. Afhankelijk van de tijd van het jaar en de functie verblijft deze soort in de zomer-, winter- of kraamverblijfplaats.

Faunaconsult

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

tip de redactie