Whatsapp Facebook X LinkedIn Instagram RSS feed

Wie wint de Circulair Spelen Award 2021?

ARTIKEL
Facebook Twitter Linkedin Whatsapp
Willemijn van Iersel, vrijdag 30 juli 2021
614 sec


Van gekke boomstammen en vervelend zand tot lievelingsglijbanen

Voor de derde maal bekijkt vakblad Stad en Groen met behulp van een kinderjury de leukste circulaire speelplekken, speciaal voor de Circulair Spelen Award. Want wie kan de speelse buitenruimte nu beter beoordelen dan de eindgebruikers? Juist, niemand! Dit jaar mochten ze zich buigen over maar liefst negen speelplekken. De juryleden keken hun ogen uit en gaven hun soms ongezouten mening.


Ook dit jaar was het weer lastig kiezen voor de juryleden tussen zoveel mooie speeltuinen. De jury werd mentaal ondersteund door pizza's en onbeperkt limonade en water. Want zo'n zware beslissing kun je natuurlijk niet nemen met een lege maag. Het viel weer op dat de trend van natuurlijk spelen met veel robiniahout nog lang niet is gekeerd. Eerdere jury's waren hier niet altijd van gecharmeerd, maar jurylid Nova (6 jaar) weet het te waarderen, zeker als het wordt gecombineerd met water. 'Ik vind het hout mooi en met het water erbij is het superleuk', aldus Nova.

In dit artikel volgt een uiteenzetting van de nominaties. Delen van het jurycommentaar worden daarbij onthuld, zeker de allerleukste en allereerlijkste quotes. Wie de winnaar is, houden we nog even voor ons. Dit zal spoedig bekend worden gemaakt via onze website en in de volgende editie van dit vakblad. Maar nu eerst de gerealiseerde speelplekken en de ongecensureerde mening van onze jury.

Manier van beoordelen

De jury heeft per speelplaats slechts één foto gezien. Sommige leveranciers hadden maar één foto opgestuurd, waardoor ze automatisch al achterstonden ten opzichte van de speelplekken waarvan meerdere foto's aanwezig waren. Anderzijds gaat het ten koste van de concentratie van kinderen als je hen een overvloed aan foto's laat zien. Hoewel er in dit blad soms meerdere foto's per speelplek worden afgedrukt, heeft de jury er dus slechts één gezien. Verder kwam het oordeel van de jury mede door de Spikkel tot stand.

De Spikkel (lees hier meer) is een tool waarmee een speelplek getoetst kan worden, zodat zelfs al vóór de aanleg duidelijk is of er wel genoeg verschillende speelmogelijkheden zijn. De Spikkel geeft criteria voor variatie in omgeving, inrichting, spelmogelijkheden en uitdaging, dit alles omschreven vanuit de ogen van de doelgroep, het kind. De Spikkel is ontwikkeld door OBB, niet zozeer om plekken af of goed te keuren, maar om ontwerpers, ouders en professionals te helpen om te bereiken waar het eigenlijk om gaat: het creëren van speelplekken met échte speelwaarde, waarnaar kinderen steeds weer willen terugkeren.

Natuurspeelplaats, hartje Leiden

In hartje Leiden is speeltuin De Doorbrak onder handen genomen door speeltuininrichter Boerplay en ontwerpster Suzanne van Ginneken van Speelnatuur. De speeltuin was toe aan een opknapbeurt, maar hierbij werd er zoveel mogelijk behouden, hergebruikt en gerecycled. De wens was om een unieke groene uitdagende speelplek te realiseren met een natuurlijke uitstraling, maar ook een plek waar iedereen welkom is én zich welkom voelt. Ook was er een duidelijke voorkeur voor een inclusieve speelplek.


De nieuwe speeltuin heeft duidelijk een natuurlijke uitstraling, met veel duurzame inheemse planten, een nieuwe speelvijver, een waterval, drie waterpompen met natuurlijke waterloop, een wilgentunnel, kruipbuizen, speelheuvels en nog veel meer spannende natuurlijke speelelementen. Bij de keuze van materialen, paden en ondergronden is ook rekening gehouden met de toegankelijkheid van de speeltuin. Zo schrijft marketeer Nathalie Broeders elders in dit vakblad: 'We hebben door hergebruik van materialen veel leuke en uitdagende speelwaarde kunnen toevoegen. Een aantal oude speeltoestellen en al het straatmeubilair (bankjes) zijn opgeknapt, schoongemaakt en hergebruikt. Onderdelen van oude speeltoestellen zijn gebruikt voor extra fun: zo zijn glijbanen en een glijstang hergebruikt en worden wielen als platform gebruikt bij de glijbaan. Een rioolbuis doet dienst als kruiptunnel en een oude glijbaan is omgetoverd tot waterglijbaan. Hekwerk van een nabijgelegen speeltuin is hergebruikt. In de vijver kijkt een reuzenkikker toe, ook deze kreeg een nieuw leven binnen de speelplek. Bij de nieuwe inrichting zijn alle bomen en de meeste struiken behouden gebleven.'


Cleo, 10 jaar: 'Ik houd niet zoveel van zand. En ik zie weinig leuke dingetjes.'
Loys, 4 jaar: 'Leuk holletje. Ik vind het leuk om door dingen heen te kruipen. Leuk met zand, want dan kun je ook iets maken.'
Mies, 7 jaar: 'Tunnel is leuk. Ik vind veel hout en zand saai.'
Tirza, 6 jaar: 'Niet echt leuk. Het lijkt heel laag allemaal, niet zo spannend.'
Loren, 4 jaar: 'Lijkt een beetje saai. Met een hele mooie krokodil.'
Matz, 4 jaar: 'Dit is leuk (wijst naar de tunnel). Hier heb ik ook weleens Pokémon in gevangen!'
Otis, 2 jaar, is niet erg gecharmeerd van de speelplek.


Speeltuin Bankaplein, hartje Lombok

De tweede speelplaats bevindt zich ook weer midden in de stad en midden in het land, namelijk in Utrecht. Daar vind je in hartje Lombok de speeltuin Bankaplein. Het is een van de oudste speelplekken in Utrecht, die dit jaar grondig onder handen is genomen door de mannen van De Eijk Groep. Een belangrijk speerpunt hierbij was verduurzaming. Zo is er gebruikgemaakt van lokaal gerooid robiniahout uit de omgeving van Utrecht voor de speeltoestellen. Bomen die door De Eijk Groep zelf zijn gerooid! Daarnaast heeft De Eijk gezorgd voor zoveel mogelijk groen én hergebruik van bestaande materialen. Bij de realisatie van de speelplek is dankbaar gebruikgemaakt van de hulp van vrijwilligers uit de buurt. Zij waren onder andere verantwoordelijk voor de vele mozaïeklegwerken in de speeltuin. Dit alles vond plaats onder leiding van projectleider Roos. Niet alleen was de speeltuin toe aan een opknapbeurt, er was ook behoefte bij de bewoners om plek te creëren voor kinderen in de leeftijdscategorie 8+.



Nova, 6 jaar: 'Ik vind dit de mooiste! Omdat er een zwembad bij zit mét een speeltuin.'
Cleo, 10 jaar: 'Lijkt me heel leuk. Hij heeft ook water en dat is leuk in de zomer.'
Mies, 7 jaar: 'Leuk dat er een zwembad is. Ook leuke bankjes om op te lopen.'
Tirza, 6 jaar: 'Hij is een beetje leuk, beetje klein. Maar het zwembad is wel leuk.'
Loren, 4 jaar: 'Leuk dat je kan zwemmen. Dan kun je ook in de winter schaatsen! Wel een stom bankje, maar met mooie kleuren.'
Matz, 4 jaar: 'Een zwembad erbij is altijd leuk.'
Otis, 2 jaar, is geen fan van zwemmen en de speelplek eindigt bij hem laag.


Nieuwe speelplek, Sarphatipark

Speelplek drie bevindt zich in het drukste Europese stadspark, het Sarphatipark in Amsterdam. De opdrachtgever, de gemeente Amsterdam, zocht een uitdagende speelplek dicht tegen en tussen het bestaande groen. Doelgroep waren kinderen tussen zes en elf jaar. Het was een uitdagende klus om hier een natuurspeelplek te realiseren met behoud van zo veel mogelijk bestaand groen. De Twee Heren durfde als enige de opdracht aan te nemen. Verrassend aan de speelplek is de variëteit in gebruikte materialen, van robinia en staalkabels tot cortenstaal. Hierdoor gaat de speelplek mooi op in de stedelijke omgeving, maar ook in het groen van het stadspark. Ook het ontwerp komt van De Twee Heren. Het is zo ontworpen dat ouders zich zo min mogelijk kunnen bemoeien met de spelende kinderen. Zij hebben een plaats op het speciale ouderpodium, zodat de kinderen zoveel mogelijk zelfstandig kunnen ontdekken en beleven.


Cleo, 10 jaar: 'Op zich wel leuk. Mooi in het bos en het lijkt een leuk parcourtje.'
Nova, 6 jaar: 'Leuk, want het klimrek is heel hoog.'
Mies, 7 jaar: 'Mooi dat je daar boven kunt klimmen. Lekker hoog is spannend en ik houd ook van het bos.'
Tirza, 6 jaar: 'Leuk dat het zo hoog is. En ook leuk dat het veel met hout is en in het bos staat.'
Loren, 4 jaar: 'De hoge toren vind ik wel spannend.'
Matz, 4 jaar: 'Best wel leuk. Leuke toren.'
Hoewel Otis van 2 jaar oud niet behoort tot de doelgroep van deze speelplek, durft hij de uitdaging wel aan: 'Hier wil ik wel naartoe, mama.'


De Hoogt, Roosendaal

In de gemeente Roosendaal liet de gemeente de toekomstige bewoners van de wijk De Hoogt helemaal vrij. 'Als overheid willen wij geen controlfreak meer zijn en durven we te zeggen: Doe het maar gewoon, bouw wat je wilt', aldus de gemeente. Dit gold ook voor de openbare ruimte, die moest worden vormgegeven als een parkachtig gebied. Hierbij paste een speelplek met een natuurlijke uitstraling. De gemeente had zelf weinig ervaring en zocht hiervoor een partnerschap met De Goede Speelprojecten. Al ver voor de opkomst van natuurlijk spelen had dit bedrijf natuurlijke speelplekken tot zijn specialiteit gemaakt.


In de nieuwbouwwijk is een grote retentievijver aangelegd om de wijk klimaatadaptief te maken. Bij het realiseren van de speelplek is dankbaar gebruikgemaakt van deze vijver. Naast de avontuurlijke speelplek op zand werd een oversteek gecreëerd naar de overzijde van de vijver. Doordat het waterpeil in de retentievijver varieert van droog tot ca. 30 cm water, zijn de omstandigheden nooit gelijk.

Cleo, 10 jaar: 'Lijkt me ook best wel leuk. Leuk om een parcourtje te doen.'
Nova, 6 jaar: 'Is wel leuk, beetje leuk, want stapbalken zijn leuk.'
Mies, 7 jaar: 'Leuk dat je over het water kan lopen. Beetje klimmen bij de netten. Evenwichtsbalkjes zijn ook leuk.'
Tirza, 6 jaar: 'Wel leuk, over water met netjes is leuk. En op de boomstronkjes springen en over de bruggetjes lopen.'
Loren, 4 jaar: 'Saai. Moet je zonder handen naar de overkant, kan mama mijn handje niet vasthouden door het water. Dus dan ga ik dat echt niet doen.'
Matz, 4 jaar: 'Leuke netten over het water. Denk wel dat ik dat durf.'
Otis, 2 jaar, heeft weinig te melden over deze speelplek. Deze eindigt in de middenmoot van zijn beoordelingen.


Funenpark, Amsterdam

Ook de vijfde speelplek is te vinden in onze hoofdstad. Hier realiseerde Donker Groep een verrassende speelplek in het Funenpark. De plek is ontworpen door architect Bram Breedveld. Niets in het speelparadijs is standaard of komt uit een catalogus. Donker Groep bleek de enige partij die de realisatie van het project aandurfde, vanwege de verschillende expertises die het bedrijf in huis heeft. Er werd een goed geolied projectteam gevormd om de calculatie, werkvoorbereiding, projectleiding, uitvoering en het projectmanagement te klaren. Bij de aanbesteding van het project was namelijk slechts 30 procent uitgedacht. De aanleg van de speeltuin was daardoor 'inhoudelijk zeer uitdagend', vertelt projectmanager Kees-Willem Koopmans van Donker Groen. Met zijn uitgebreide kennis en grote netwerk van leveranciers en partners slaagde het team van Donker erin om het plan verder uit te werken. 'We draaien onze hand niet om voor ingewikkelde projecten', aldus Koopmans. Donkers expertise ligt bij een vroege instap in een traject, zoals bij het Funenpark, wanneer er nog veel uitgedacht moet worden. Bovendien is de gemeente Amsterdam een belangrijke opdrachtgever voor Donker, waarvoor het bedrijf graag werkt: 'Die willen we bedienen door net zo lang te zoeken tot we een oplossing hebben.'


Eigenlijk is het hele speelparadijs bijzonder. De speeltoestellen, met als thema zeevaarders, liggen op verschillende eilanden. Ze zijn speciaal voor het Funenpark ontworpen en ontwikkeld. Zo zijn er een kistenkasteel van een meter of zeven hoog en een kraaiennest - een ingewikkelde zaak, omdat alle toestellen wel aan de Nederlandse veiligheidseisen moeten voldoen. De speeltuin wordt overigens doorgetrokken naar het naastgelegen schoolplein, dat in het najaar van 2020 door Donker Groen is gerealiseerd.

Naast de innovatieve speeltoestellen paste Donker Groen nog een innovatie toe. De looppaden van de speeltuin zijn gemaakt van rubber, omdat daarmee het beste water kan worden nagebootst. Donker Groen ontwikkelde een eigen methode waarmee het materiaal grotendeels hergebruikt kan worden en dus circulair is. Oude rubbervloeren kunnen na bewerking dienen als ondervloer, vertelt de werkvoorbereider valondergronden van Donker, Gerben van Esterik.

Cleo, 10 jaar: 'Deze vind ik ook leuk. De hoge toren is leuk en ook dat je er een parcourtje kan doen.'
Nova, 6 jaar: 'Geen mooie strepen op de toren. Dat is echt stom.'
Mies, 7 jaar: 'Dat deze een glijbaan heeft is leuk. Beetje spannende toren, wel. Zand is een beetje leuk.'
Tirza, 6 jaar: 'Leuk dat het zo hoog is. Leuke lange glijbaan en dat er een blauwe grond is. Ook leuk omdat het van hout is en lekker hoog is. Soms een beetje eng.'
Loren, 4 jaar: 'Leuk met water eromheen. Hele lange glijbaan en hele hoge toren. Dat is wel spannend, maar dat durf ik wel.'
Matz, 4 jaar: 'Best wel leuk, want er is een hoge glijbaan. Kleine glijbanen zijn te makkelijk. Er is hier ook geen saaie trap.'
Otis, 2 jaar, ziet het hier wel zitten.


Groen en inclusief, gemeente Zaandam

In de gemeente Zaandam is voor kinderen van alle leeftijden een speelplek gerealiseerd door Eelco Koppelaar, zowel voor kinderen tot zes jaar die onder toezicht spelen, als voor kinderen die zelfstandig op ontdekkingstocht gaan. Ook kinderen die bijvoorbeeld afhankelijk zijn van een rolstoel kunnen hier terecht, zowel qua toegankelijkheid als speelbaarheid. Gemeentelijk projectleider Cees Fleur: 'Op deze speelplek komen maar liefst zesduizend bomen en planten. We zijn nu hard bezig met planten. We hebben gekozen voor verschillende inheemse soorten, dus bomen en planten die hier goed zouden moeten groeien en hier echt oud kunnen worden. Denk aan meidoorns en ligusters, maar ook aan fruitbomen. Omdat hier kinderen komen, planten we niet-giftige planten en planten zonder stekels. Waar mogelijk zetten we dikkere bomen neer. Dankzij de variëteit aan soorten wordt dit gebied ook aantrekkelijk voor bijvoorbeeld kleine zoogdieren, vogels, vlinders en bijen.'


Voor het realiseren van een totaal nieuw speellandschap moest er veel grond verzet worden. Hierbij werd gekozen voor een gesloten grondbalans. Zo kwam er grond vrij door de realisatie van nieuwe watergangen en leidingwerkzaamheden. Met een deel van deze grond werd er centraal een heuvellandschap gevormd, hierbij rekening houdend met de bestaande bomen. Voor de speeltoestellen werd duurzaam Europees hardhout gebruikt, robinia. De valondergrond is gemaakt van verduurzaamde houtsnippers van gerecyclede pallets, afkomstig van Dekowood. Beide houtproducten zijn zonder chemie behandeld en kunnen na hun levensloop eenvoudig verwerkt worden tot compost.

Fleur: 'Er komen verschillende landschapstypen, naast vlak ook heuvels, en het terrein krijgt een nat en een droog gedeelte. In het natte gedeelte komt veel riet en er komen vlonders; daar kunnen kinderen onder andere met touwen overheen. Ook komen er een trekpont, een kabelbaan, een hoge uitkijktoren en nog veel meer. Hier is van alles te ontdekken!'

Cleo, 10 jaar: 'Ik weet het niet zo heel goed. Ziet er niet zo heel leuk uit. Maar op zich is dat parcours over het water dan wel weer leuk.'
Nova, 6 jaar: 'Leuk, er zit een hoog klimrek bij.'
Mies, 7 jaar: 'Leuke speeltoren. Leuk dat je er op kan zitten en staan. Lekker gras erbij is fijn.'
Tirza, 6 jaar: 'Niet zo leuk. Laag en geen glijbaan, dat is stom.'
Loren, 4 jaar: 'Saai, is gewoon saai! Het is saai omdat er weinig dingen zijn.'
Matz, 4 jaar: 'Ik vind deze leuk, leuk torentje.'


Speeltuinvereniging Zandweerd, Deventer

De zevende inzending is van OBB speelruimtespecialisten. Speeltuinvereniging Zandweerd kwam met de vraag om een masterplan voor een nieuwe inrichting van de speeltuin. Tijdens het eerste bezoek van OBB werd geconcludeerd dat er enorm veel toestellen en materialen aanwezig waren, maar dat een goed inrichtingsplan, met zonering en landschappelijke elementen, ontbrak. OBB inventariseerde welke grondstoffen aanwezig waren, welke toestellen opgeknapt konden worden en wat de wensen van de buurt waren. Hieruit ontstond een plan waarin weinig nieuwe grondstoffen worden toegevoegd, maar enorm veel speelwaarde wordt gecreëerd door een juiste zonering, herpositionering van toestellen en de toevoeging van veel groen en hoogteverschillen. De toestellen die zijn toegevoegd, zijn van robiniahout en er is veel gebruikgemaakt van autobanden als landschapselement. Dit was voorheen ook al zo bij de speeltuinvereniging; daar is op voortgeborduurd. Met veel subsidie is de speeltuin enorm vergroend en zijn circa 50 speel- en klimbomen geplant. HvR Speeltotaal is nu bezig met de afronding van de uitvoering. OBB heeft hiermee geen gehoor gegeven aan de eerste wens van de klant (een nieuwe inrichting met nieuwe toestellen), maar wel de vraag beantwoord die hierachter lag (de speelwaarde verhogen). Zo heeft OBB laten zien dat hiervoor vaak veel minder nieuwe toestellen en elementen nodig zijn, en dat er creatief kan worden omgegaan met de aanwezige grondstoffen en waardes.


Cleo, 10 jaar: 'Deze lijkt me best wel saai. Daar ben ik echt te groot voor.'
Nova, 6 jaar: 'Leuk, niet zo leuk is dat kinderachtige huisje daar.'
Mies, 7 jaar: 'Heeft een huisje, dat is wel leuk. Die draaier is niet zo, daar word ik heel erg misselijk van.'
Tirza, 6 jaar: 'Niet echt leuk. Ook te laag alles. Het lijkt allemaal heel klein en voor kleine kinderen. Dat huisje is kinderachtig en saai.'
Loren, 4 jaar: 'Echt een leuk huisje, want er zijn open ramen en mooie kleuren.'
Matz, 4 jaar: 'Leuk dat je trappen hebt. Dan kan je goed klimmen. Ik speel het spel graag, de vloer is lava, dat kan hier goed. Het ronddraaiding is ook leuk, dat doe ik weleens vaker.'
Otis, 2 jaar, hoeft niet zo nodig direct naar deze speeltuin. Het gekleurde huisje lijkt hem wel leuk.


Cityplaza, Nieuwegein

In de gemeente Nieuwegein is door de ontwerpers van Buitenom een nieuw inrichtingsplan gerealiseerd voor Cityplaza, een modern winkelcentrum in opdracht van projectontwikkelaar Wereldhave. De binnenplaats waaromheen de ruim 150 winkels en restaurants zijn gevestigd, is recent uitgerust met enkele speelmogelijkheden. Ook de toestellen zijn ontworpen door Buitenom in samenwerking met Wereldhave en uitontwikkeld door Spereco Holland.


Het plein is ingericht als een klimbos, ideaal voor kinderen van twee tot en met twaalf jaar. Kids kunnen er klimmen, in de ringen hangen en hun evenwicht oefenen. Voor de kleintjes is er een glijbaan toegevoegd en fungeert de ondergrond met eilanden als een groot speelveld. Maar er is ook aan de ouders gedacht. Er is een bank omheen geplaatst, waar ouders even kunnen ontspannen. Zo hebben zij even hun handen vrij. Bezoekers van het centrum gaven al enige tijd aan graag meer vergroening te zien. De afwisseling van materialen en natuurlijke kleuren maakt dit stukje stad groener, mooier en aantrekkelijker. De toestellen zijn gemaakt van FSC-gecertificeerd robiniahout. De speelplek op deze locatie was een idee van de bezoekers. Wereldhave vraagt bezoekers regelmatig welke verbeterpunten ze zien voor Cityplaza. Eén van de opmerkingen was: 'De fontein is leuk, maar een speeltuin zou nog leuker zijn.'

Cleo, 10 jaar: 'Mwoah, beetje klein. Maar wel leuk dat je over iets heen moet klimmen.'
Nova, 6 jaar: 'Leuk, want er zit een klimrek bij.'
Mies, 7 jaar: 'Glijbaan is leuk. Leuk dat je erop kan lopen. Jammer dat er geen bomen zijn, leuk als er bomen op staan.'
Tirza, 6 jaar: 'Niet echt heel leuk. Het lijkt heel laag, niet zo spannend.'
Loren, 4 jaar: 'Leuk, leuke ringen, kun je lekker in hangen als een aap.'
Matz, 4 jaar: 'Best wel leuk. Het glijbaantje is wel wat klein.'
Otis, 2 jaar, wordt enthousiast van deze speelplek. Deze speelplek zou hij graag eens bezoeken met zijn moeder.


Om te kunnen reageren moet je zijn ingelogd.   LOGIN   of maak gratis een account aan.

REACTIES
Hans
Thursday 2 September 2021
Hoe kun je nu speeltuinen beoordelen op basis van een foto???
Laat staan door kinderen! ga er heen, laat kinderen spelen, dan weet je pas of een speeltuin leuk is. kom achter de pc vandaan

download artikel

Tip de redactie


ONDERDELEN
Archief
Dossiers
GIP
OVER ONS
Over ons
Duurzaamheid & NWST
Contact
Het team
ADVERTEREN EN ABONNEREN
Fysiek abonnement
Digitaal abonnement
Abonneren nieuwsbrief
Adverteren
Verschijningsdata
MEER
Redactionele spelregels
Algemene voorwaarden
Disclaimer
Privacy
Cookies
ONDERDELEN
OVER ONS
ADVERTEREN EN ABONNEREN
MEER